به گزارش خبیر کرج «حسین اسوبعلی اف» کارشناس مسائل منطقه در یادداشتی که در اختیار خبرگزاری فارس قرار داد، به بررسی نتایج انتخابات ریاست جمهوری آمریکا و تاثیر آن بر منطقه آسیای مرکزی پرداخت.
در این یادداشت آمده است: طبق معمول طی این روزها توجه جامعه بین المللی به انتخابات ریاست جمهوری آمریکا معطوف است زیرا بخش زیادی از موضوعات بین المللی و همچنین امنیت تعدادی از مناطق مورد حضور نظامی – سیاسی «واشنگتن»، به چگونگی سیاست «کاخ سفید» بستگی دارد.
هرچند آسیای مرکزی (به لحاظ نظامی) محل حضور مستقیم آمریکا نیست، ولی به عنوان منطقه تمرکز منافع کشورهای رقیب آن به ویژه روسیه، چین، ایران و… همواره مورد توجه واشنگتن قرار دارد.
به طور طبیعی در صورت پیروزی «جو بایدن» نامزد حزب دموکرات (تعدادی از کارشناسان شانس وی را برای پیروزی بالا می‌دانند)، احتمال دارد آمریکا استراتژی سیاست خارجی خود، از جمله نسبت به آسیای مرکزی را بازنگری کند.
همان گونه که معلوم است در زمان ریاست جمهوری نمایندگان حزب دموکرات (کلینتون، اوباما) سیاست واشنگتن به بهانه حمایت از «ارزش‌های» نظیر دموکراسی، آزادی بیان و حقوق بشر به طور جدی تشدید و طبق معمول منجر به مداخلات سیاسی و نظامی در امور داخلی سایر کشورها (از اروپای شرقی گرفته تا خاورمیانه) شد.
از سوی دیگر، برخی از کارشناسان بر این باورند که قطع نظر از پیروزی بایدن یا ترامپ، در سیاست خارجی آمریکا تغییراتی رخ نخواهد داد، زیرا در مرحله تبلیغات انتخاباتی هیچ یک از آنها حاضر نشدند برنامه سیاست خارجی خود را معرفی کنند.
همچنین نمایندگان آنها نیز اظهارات روشنی در مورد سیاست خارجی این دو نامزد رقیب ارائه ندادند.
در سطح کلان پیروزی یکی از این دو نامزد، فرق چندانی نمی‌کند، زیرا هر دو با توجه به منافع ملی آمریکا اقدام خواهند کرد.
از این نظر هیچ دلیلی برای تغییر نگاه و موضع آمریکا نسبت روسیه، چین و ایران وجود ندارد.
بنیان هژمونی طلبی واشنگتن و سیاست سلطه جهانی آن رفع هرگونه موانع احتمالی در مسیر دستیابی به اهداف خود، از جمله مقابله با کشورهایی که هژمونی آمریکا را قبول ندارند، دنبال می‌کند.
در این مورد کشورهای آسیای مرکزی بازیگران مستقل یا قابل توجهی به شمار نمی‌آیند، اما قلمرو آنها برای منافع آمریکا و متحدان آن از اهمیت ویژه ای برخوردار است.
بنابراین حتی در صورت پیش آمدن وضعیت مبهم و پیچیده پس از انتخابات ریاست جمهوری آمریکا نیز واشنگتن توجه خود نسبت به این منطقه را قطع نخواهد کرد.
با این وجود می توان این پیش بینی را داشت که انتخابات ریاست جمهوری آمریکا که به دلیل سطح بالای ابتلا به کووید – 19، افزایش بیکاری، رکود اقتصادی و کاهش رشد اقتصادی و همچنین اعتراضات گسترده «جنبش BLM» شرایط پیچیده‌ای به خود گرفته است، در صورت شکست بایدن می‌تواند منجر به بی‌ثباتی سیاسی و افزایش اعتراضات شود.
ویژگی آسیای مرکزی در این واقعیت نهفته است که برای آمریکا سیطره در این قسمت از اوراسیا یکی از اهداف اصلی در جهت سلطه جهانی بوده و داشتن کنترل بر این قسمت از جهان به طور قابل توجهی امکان مهار روسیه، چین و تا حدودی ایران را افزایش می‌دهد.
بنابراین قطع نظر از پیروزی نامزد جمهوری خواهان یا دموکرات‌ها، آمریکا سیاست تقابل با قدرت‌های رقیب خود را دنبال خواهد کرد که این موضوع می‌تواند بهانه برای مداخلات مستقیم و غیرمستقیم در امور داخلی کشورهای آسیای مرکزی را فراهم کند.
شاید در حال حاضر که آمریکا درگیر انتخابات است، جمهوری های آسیای مرکزی تا جای با کاهش توجه این کشور مواجه شده باشند، ولی همان‌گونه که اشاره شد این به معنای تغییر استراتژی سیاست خارجی واشنگتن نسبت به این منطقه نخواهد بود.
در ضمن در تاریخ 10 ژانویه سال 2021 در قرقیزستان انتخابات ریاست جمهوری و در قزاقستان انتخابات پارلمانی (مجلس سفلی) برگزار خواهد شد.
در هر دو مورد نیز احتمال تشدید فعالیت نهادهای مدنی و افزایش میزان اعتراضات قوی است.
در حالی که قرقیزستان پس از حوادث 5-10 اکتبر سال جاری هنوز از وضعیت بی‌نظمی مداوم سیاسی نتوانسته است خارج شود، برای قزاقستان انتخابات پیشرو می‌تواند یک چالش جدی باشد.
به ویژه اینکه قزاقستان به دلایل موقعیت جغرافیایی و ظرفیت‌های سرشار طبیعی و به خصوص نفت و گاز مورد توجه قدرت‌های جهانی و قبل از همه روسیه، چین و آمریکا قرار داشته و برخورد منافع آنها نیز قادر به تاثیرگذاری جدی روی فضای انتخاباتی این کشور خواهد بود.
